Lilia złotogłów (Lilium martagon) to roślina uznawana za najpiękniejszy kwiat polskich pogórzy. Ta okazała bylina kwitnie od połowy czerwca do połowy lipca w widnych, rzadkich lasach i zaroślach na glebach zasobnych w substancje mineralno-próchnicze. Jej różowe lub pąsowe, nakrapiane kwiaty, intensywnie pachnące wieczorami i po zmroku są atrakcyjne dla wielu owadów jednak ich budowa sprawia, że zapylone mogą zostać jedynie przez motyle o odpowiednio długich narządach ssących (głównie z rodziny zawisakowatych).
Lilia złotogłów występuje w Świętokrzyskim Parku Narodowym na kilku stanowiskach: na górach Miejskiej, Psarskiej, Chełmowej, Huckiej, Łysicy oraz Łyścu. Obecnie staje się coraz rzadsza i ma na to wpływ postępujące ocienienie miejsc jej występowania. Jej smaczne (również dla ludzi), bogate w skrobię cebulki są żerem dla buchtujących dzików. Zeszłoroczne letnie wichury i jesienne śniegi łamiące drzewa przyczyniły się jednak do poprawy jej sytuacji m.in. na Miejskiej Górze, gdzie luki po złamanych koronach sosen i dębów doświetliły dno lasu.
Lilia złotogłów jest w Polsce gatunkiem prawnie chronionym i podlega ochronie ścisłej.
Radek Kuroś
