Lipiec w Świętokrzyskim Parku Narodowym

Lipiec to najcieplejszy miesiąc, właśnie wtedy notowane są rekordowe temperatury zarówno w dolinach jak i na szczytach Łysogór. Następuje kulminacyjny okres wegetacji dla wielu roślin. Na trzęślicowych łąkach kwitną nadal mieczyki dachówkowate, a w widnych lasach lilie złotogłów. Wkrótce pojawią się szafirowe kwiaty goryczki wąskolistnej, na której żerują larwy motyla modraszka alkona. Na podgórskich łąkach i ugorach na skrajach zadrzewień masowo kwitnąć zaczyna okazała wierzbówka kiprzyca. Jej ciemno różowe łany mogą malowniczo zarastać duże połacie. Na najwilgotniejszych łąkach, w ostrym świetle słonecznym, często pośród kęp mchów torfowców, swe pędy kwiatowe zaczyna rozwijać mięsożerna rosiczka. Przy dużym nasłonecznieniu, jej drobne listki nabierają intensywnej czerwonej barwy. Wystające z nich włoski zaopatrzone w kropelki słodkiej cieczy łapią niewielkie latające owady, muchy i błonkówki, niekiedy zdarza się, że w ich pułapkę wpadają ważki. Te największe unieruchomione na roślinach najczęściej pożerane są przez grasujące na mokradłach płazy i gady. Żaby wodne i trawne, zaskrońce,  padalce, jaszczurki żyworodne oraz polujące na nie żmije zygzakowate często wygrzewają się tam w promieniach porannego słońca. Gorące dni i noce pozwalają im na intensywną aktywność. Traszki opuściły już wodę by rozpocząć lądową, nocną aktywność. Młode żaby trawne i ropuchy szare również wychodzą na ląd.

Runo i podszyt pełne są owoców. Poziomki, borówki czernice, borówki brusznice, borówki bagienne, porzeczki alpejskie, maliny zwyczajne, stają się pożywieniem dla wielu gatunków zwierząt: owadów,  ptaków i gryzoni, również drapieżniki takie jak lisy i borsuki wzbogacają nimi swoją dietę. Chrobotki na gołoborzach wystawione są na ekstremalne temperatury. Gdy w słoneczne, upalne dni temperatura przekracza 30°C, piaskowce kwarcytowe z których zbudowane są pola poszarpanych skał nagrzewają się do znacznych temperatur niczym patelnia. Chrobotki wysychają niemal na pieprz, zmniejszając swoją masę o 70%, jednak w ich wytrzymałych plechach tli się życie. Będą się one dalej rozwijać, gdy nadejdą letnie burze i deszcze niosące życiodajną wilgoć. Ich ogromna wytrzymałość poszła w parze ze zdumiewającą długowiecznością. Chrobotki kieliszkowate, reniferowe czy palczaste rosną po kilkaset lat, a niektóre z porostów naskalnych o skorupiastej plesze, jak seledynowy wzorzec geograficzny mogą żyć nawet cztery tysiące lat.

Na lipiec przypada okres przepoczwarczania się rzadkich chrąszczy objętych ochroną ścisłą we wszystkich krajach Unii Europejskiej – zgniotków cynobrowych, a także intensywnych godów chrząszczy kózek. Wtedy możliwe jest zaobserwowanie różnych efektownych gatunków. Żerdzianka sosnówka wypoczywa niekiedy na skałach gołoborzy. Ten dość duży chrząszcz, który jest znakomitym lotnikiem daje ciekawe widowisko, gdy podrywa się do lotu i rozkłada w bardzo szczególnym układzie swoje długie czułki, odnóża, pokrywy skrzydeł i majestatycznie oddala się na tle nieba.

Radek Kuroś