W świecie roślin możemy spotkać wiele ciekawych, niezwykłych zjawisk i procesów. Spróbujemy się im przyjrzeć i wyjaśnić niektóre z nich.
Przykładem może być pokrzywa zwyczajna, która z jednej strony jest niepożądaną i nie lubianą rośliną dla człowieka, a z drugiej – staje się źródłem cennych witamin i soli mineralnych. Można ją spotkać praktycznie wszędzie, a na dodatek „parzy”. Dlaczego tak się dzieje? Otóż pokrzywę pokrywają drobne włoski, w których znajdują się specyficzne substancje takie jak kwas mrówkowy i octowy oraz acetylocholina i histamina. Włoski te łamią się, gdy dotykamy pokrzywę, uwalniając substancje do naszego organizmu. Odczuwamy wówczas pieczenie, a na ciele mogą pojawić się drobne krostki, przypominające wysypkę alergiczną. Często pokrzywę kojarzymy z nieprzyjemnymi doznaniami, a jednak pieczenie wywołane przez nią ma również swoje plusy. Otóż takie działanie prowadzi do przyspieszenia krążenia i miejscowego oczyszczania się organizmu. Taka sama sytuacja zachodzi, gdy ukąsi nas mrówka. Owad ten, broniąc się, wstrzykuje kwas mrówkowy do organizmu człowieka, powodując powstanie piekących pęcherzyków.
Nie powinniśmy jednak uważać pokrzywy za „wroga”, gdyż jest ona rośliną pokarmową dla gąsienic rusałek – owadów z rzędu motyli m.in.: rusałki pawik, rusałki pokrzywnik, rusałki admirał. Gąsienice tych owadów bytują na pokrzywie, która staje się dla nich siedliskiem i pokarmem.
Motyl rusałka admirał i pokarm jego gąsienic – pokrzywa.
Ciekawą rośliną ze względu na swoje właściwości jest także cebula. Niejeden raz zastanawialiśmy się, dlaczego „przez nią” płaczemy. Cebula zawiera specyficzne substancje takie jak związki siarki, magnezu i krzemu. To właśnie siarka powoduje podrażnienie gruczołów łzowych, co doprowadza nas do… „płaczu”.
Owadożerność to rzadka cecha u roślin, polegająca na wabieniu owadów i pożeraniu ich przez rośliny. Taką ciekawą właściwością cechuje się rosiczka, która żyje w środowisku ubogim w azot i właśnie w taki sposób uzupełnia braki azotu. Dzięki obecności słodkiej, lepkiej cieczy i specjalnym barwnikom wabi swoje ofiary. Gdy owad usiądzie na liść, lepka substancja go unieruchamia, a pułapka się zamyka. Po około trzech godzinach kwas mrówkowy zawarty w roślinie zaczyna rozpuszczać ciało owada. W Polsce możemy spotkać cztery gatunki rosiczek: okrągłolistną, długolistną, pośrednią, owalną. Wszystkie są pod ochroną gatunkową.
W świecie roślin możemy doszukiwać się wielu ciekawostek związanych z rozmnażaniem, działaniem na otoczenie czy ogólnie rzecz biorąc, z fizjologią istnienia. Powinniśmy pogłębiać nasze zainteresowania w tym kierunku, gdyż pozwoli nam to odkrywać i poznawać coraz to ciekawszą i intrygującą nas przyrodę.
Monika Bzymek
Rosiczka okrągłolistna i jej pokarm.