Pośród szumu świętokrzyskich jodeł i buków

Ścieżka przyrodnicza Huta Szklana – Łysa Góra

Nasze ścieżki zabiorą Was do najciekawszych zakątków Świętokrzyskiego Parku Narodowego, gdzie odkryjecie tajemnice jednych z najstarszych gór w Polsce. W trakcie wyprawy między Hutą Szklaną, a Łysą Górą zobaczycie okazałe jodły i buki oraz roślinność lasów jodłowo – bukowych. W Hucie Szklanej jest duży i niedrogi parking, gdzie można zostawić samochód. Obok mieści się plac zabaw oraz punkty handlowe i gastronomiczne. Stąd czerwony szlak prowadzi na szczyt Łysej Góry zwanej też Świętym Krzyżem – 595 m n.p.m. Aby wejść na szczyt można wybrać asfaltową drogę łagodnie biegnącą ku szczytowi lub malowniczą ścieżkę przyrodniczą, na której można poznać ciekawostki świata przyrody
w Parku.

Przejście ścieżki zajmuje od 30 minut do 1 godziny. Trasa należy do łatwych.

mapa Ścieżka przyrodnicza Huta Szklana – Łysa Góra

  1. Pierwszy punkt obserwacyjny: co to jest park narodowy?
  2. Młode pokolenie jodeł
  3. Piętra lasu
  4. Buk i jodła
  5. Drzewo miejscem gniazdowania
  6. Martwe drzewo

Pierwszy punkt obserwacyjny: co to jest park narodowy?

Park Narodowy to najwyższa forma ochrony przyrody w Polsce. Parki tworzy się na obszarach o unikalnych walorach przyrodniczych, naukowych, społecznych, kulturowych1 i edukacyjnych. Ich zadaniem jest ochrona naturalnych ekosystemów oraz przywracanie ich do właściwego stanu. W parkach chroni się rzadkie gatunki roślin, zwierząt i grzybów oraz naturalny krajobraz. Najstarszym Parkiem Narodowym na świecie jest utworzony w 1872 roku Park Narodowy Yellowstone w USA. Największym natomiast Parkiem jest Park Narodowy Gronlands na Grenlandii. Jego powierzchnia to 972000 kilometrów kwadratowych – trzy razy więcej niż cały obszar Polski.

 

Co to jest Park Narodowy?

 

Czy wiesz, że?

  • W Polsce istnieje obecnie (2014 r.) 23 Parki Narodowe,zajmujące tylko około 1% powierzchni naszego kraju.
  • Najstarszym Parkiem Narodowym na świecie jest utworzony w 1872 r. Park Narodowy Yellowstone w USA.Świętokrzyski Park Narodowy powstał jako trzeci Park Narodowy w Polsce w 1950 r.
  • Największym Parkiem Narodowym na świecie jest Park Narodowy Gronlands na Grenlandii − 972000 km2 powierzchni (trzy razy większy niż obszar Polski). Dla porównania największy w Polsce Biebrzański PN ma 592,23 km2, a Świętokrzyski PN 76,26 km2.

Młode pokolenie jodeł

Czy wiecie, że dorosła jodła corocznie produkuje setki tysięcy nasion? Nasiona dojrzewają na drzewie do przełomu września i października, a następnie rozsiewają się wokół i to właśnie z nich wiosną wykiełkują kolejne drzewa. Aby młoda siewka jodły mogła przetrwać muszą zaistnieć odpowiednie warunki. Przeżyje jeśli dociera do niej choć 5 procent światła, lecz jednocześnie jest bardzo wrażliwa na zbyt duże nasłonecznienie i suszę.

Młode siewki, jak również kilkunastoletnie jodły często tworzą gęste skupiska
i w niektórych przypadkach przyrastają jedynie 2-3 centymetry w ciągu roku tak, że niewielkie drzewa, które zobaczycie w lesie, mogą mieć nawet 20-30 lat. Zgodnie z surowym prawem natury do starości dożyją tylko niektóre z nich, pozostałe zginą na skutek różnych czynników środowiskowych, na przykład suszy, mrozów oraz konkurencji z innymi drzewami.


Piętra lasu

W tych lasach można zauważyć kilka poziomów roślinności naukowo zwanych piętrami: ściółkę, runo, podszyt oraz korony drzew. W ściółce i warstwie runa żyje większość roślin, zwierząt i grzybów. Podszyt tworzą krzewy i młode drzewa, a piętro koron – wysokie drzewa. W każdym poziomie najczęściej rosną inne gatunki roślin, krzewów i drzew.
W najwyższym piętrze odkryjecie jodłę, buka lub świerka. Bez koralowy, kruszynę pospolitą w piętrze podszytu, a borówkę czarną, konwalijkę dwulistną i szczawik zajęczy w warstwie runa. Oczywiście w każdym z tych poziomów spotkacie również zwierzęta: myszy, kunę leśną, popielicę czy wiewiórkę albo zaskrońca.


Buk i jodła

Najczęstszymi drzewami, jakie można zobaczyć w Parku są buk zwyczajny i jodła pospolita. Buk jest drzewem liściastym, osiągającym w wieku 120 lat około 30-40 metrów wysokości (czyli tyle co piętnastopiętrowy blok). Posiada jajowate, owłosione na brzegach liście z widocznymi nerwami. Drzewa rosnące w lesie są zazwyczaj smukłe, natomiast, gdy buk ma szansę wyrosnąć na otwartej przestrzeni jego pień rozrasta się na liczne konary tworząc rozłożystą, zaokrągloną koronę.

Jodła to drzewo iglaste. Jej igły na górze są lśniące i zielone natomiast na dole mają charakterystyczne dwa jasne paski, którymi drzewo „oddycha”. Na dorosłych drzewach można zauważyć pionowe, walcowate szyszki, które dorastają nawet do 15 cm wysokości (czyli tyle co długość przeciętnego smartfona). Nie szukajmy ich jednak pod drzewem.
Nie spadają bowiem w całości na ziemię lecz rozsypują się na gałęziach. Na ziemi można znaleźć jedynie pojedyncze łuski i nasiona.


Drzewo miejscem gniazdowania

Drzewa to miejsce zamieszkania wielu gatunków ptaków. Gniazda w dziuplach,
te zbudowane w koronie lub uwite w gęstych gałęziach młodych drzew są niedostępne dla drapieżników i zapewniają bezpieczny dom dla piskląt. Ptaki zakładające gniazda
w dziuplach to dziuplaki wykorzystujące stare spróchniałe pnie z wykutymi przez dzięcioły dziuplami. W dziuplach gnieżdżą się sikory, kowaliki jak również niektóre gatunki sów,
w tym puszczyki i puszczyk uralski będący największą sową w Parku.


Martwe drzewo

W parku praktycznie wszędzie można zobaczyć obumarłe i powalone drzewa. Często pojawia się pytanie, dlaczego tak jest. Ich występowanie jest bardzo istotne dla prawidłowego funkcjonowania lasu. Brak martwych drzew powoduje zmniejszenie miejsc rozwoju wielu zwierząt, grzybów śluzowców i bakterii, które zasiedlając je przyczyniają się do rozkładu drewna. Występowanie takiego drewna powoduje zachowanie wielu organizmów stanowiących unikalny składnik lasów o charakterze naturalnym. Więcej informacji
o obumarłym drzewie znajdziecie w folderze: Drugie życie powalonej jodły, czyli pełen życia świat „martwego drewna”.

            Na końcu ścieżki można zobaczyć najbardziej malownicze z Łysogórskich gołoborzy, które możemy podziwiać z galerii widokowej na Łysej Górze (Świętym Krzyżu). Więcej informacji o tym niezwykłym miejscu możecie znaleźć w folderze: „Gołoborze – świętokrzyskie laboratorium geologiczne”.

            Około stu metrów dalej w kierunku klasztoru mieści się również Muzeum Przyrodnicze Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Multimedialna wystawa, po której oprowadza światło i dźwięk, ukazuje największe walory przyrodnicze i kulturowe Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Wystawa przedstawia także ciekawostki świata przyrody, mieszkańców tych terenów w minionych okresach geologicznych oraz historię przekształcania krajobrazu przez człowieka. Więcej informacji o Muzeum można znaleźć
w „Przewodniku edukacyjnym po Muzeum Przyrodniczym Świętokrzyskiego Parku Narodowego”.