Program Edukacji Środowiskowej w ŚPN
O potrzebie tego rodzaju edukacji wspomina również Światowa Strategia Ochrony Przyrody, która mówi m.in., że „w parkach narodowych, rezerwatach biosfery i na innych obszarach chronionych mogą być niezwłocznie prowadzone liczne zajęcia szkoleniowe i wychowawcze, takie jak: wyjaśnianie miejscowej ludności, w zrozumiały dla niej sposób, koncepcji i celów ochrony tych obszarów; opracowanie i przygotowanie materiałów dla najpełniejszego wykorzystania możliwości wystaw i innych ośrodków ułatwiających poznanie tych terenów przez zwiedzających, istotnych w edukacji środowiskowej i szkoleniu w ochronie środowiska”.
Również Międzynarodowa Strategia Edukacji Ekologicznej z 1988 mówi o niezwłocznej potrzebie prowadzenia zajęć szkoleniowych i wychowawczych przez parki narodowe. W strategii tej kładzie się także nacisk na wyjaśnianie koncepcji i celów ochrony obszarów chronionych ale również nie zapomina się o opracowywaniu programów umożliwiających poznanie tych obszarów, czy tworzeniu wystaw ekologicznych.
W edukacji środowiskowej w przystępny sposób przekazujemy rzetelną wiedzę o środowisku, odwołujemy się do wyobraźni, rozbudzamy wrażliwość na piękno i bogactwo natury aby wykształcić umiejętność aktywnego działania na rzecz środowiska i reagowania na jego degradację.
Ogromną rolę w zachowaniu różnorodności biologicznej na terenie Świętokrzyskiego Parku Narodowego odgrywa społeczność lokalna zamieszkująca jego sąsiedztwo. Jeżeli jej działania będą świadome, zgodne z ideą zrównoważonego rozwoju, to mogą wpłynąć na ograniczenie niekorzystnych skutków związanych z podnoszeniem poziomu życia lokalnej społeczności.
Podstawowe kierunki działania w zakresie udostępniania Parku do zwiedzania i edukacji określa „Program edukacji środowiskowej Świętokrzyskiego Parku Narodowego” opracowany przez Andrzeja Szczocarza w 2003 roku. Strategiczne cele tego programu zostały sformułowane następująco:
- Podniesienie kultury zwiedzania,
- Uzyskanie akceptacji ludności miejscowej dla istnienia Parku,
- Przyjazna i kompetentna obsługa zwiedzających.
Cel pierwszy zamierza się osiągnąć przez zapoznawanie zwiedzających, w miarę możliwości przed wejściem na teren Parku z:
- warunkami zwiedzania Parku; zasadami i celami konserwatorskiej ochrony przyrody;
- wartościami przyrodniczymi i kulturowymi Parku;
- nie tylko z tym, co chronimy, ale jak i dlaczego chronimy;
- tym, że ograniczenia w zwiedzaniu Parku wynikają z ustawowego obowiązku jednoczesnego udostępniania Parku do badań naukowych i zwiedzania;
- znaczeniem ochrony dzikich roślin i zwierząt oraz procesów naturalnych dla nauki i gospodarki;
- zasadami funkcjonowania ekosystemów naturalnych i zastępczych; pozytywnymi i negatywnymi skutkami ingerencji człowieka w krajobraz.