niebieski Nowa Słupia – Święty Krzyż

Kolor szlaku
Nazwa szlaku PTTK im. Stanisława Jeżewskiego Pętkowice – Święty Krzyż
Długość 80 km
Odcinek w granicach ŚPN Nowa Słupia – Święty Krzyż (Łysa Góra)
Długość odcinka
i czas przejścia
1,9 km,
1h.
Rodzaj szlaku Pieszy, udostępniony do narciarstwa biegowego i skitourowego
Informacja o cenach Szlak płatny
Na szlaku. Fot. M. Smoleński
Na szlaku

W granicach ŚPN znajduje się 1,9 km odcinek szlaku biegnący wschodnim stokiem Łysej Góry zwanym Drogą Królewską. Nazwa drogi powstała w okresie jej budowy podczas zaboru austriackiego na przełomie XVIII i XIX w. i nazywała się na cześć cesarza drogą cesarsko – królewską. Obecnie nazywana jest drogą królewską. Sugeruje się, że jej nazwa pochodzi od licznych pielgrzymek królów polskich, zmierzających tędy do relikwii Krzyża Świętego. Pokonując ten szlak warto pamiętać, że szli tędy przed nami m.in. Władysław Jagiełło, Kazimierz Jagiellończyk, Jan Olbracht, Zygmunt Stary wraz z królową Boną, Zygmunt III, Władysław IV, Jan Kazimierz, Michał Korybut Wiśniowiecki i inni. Niektórzy z królów odbywali pielgrzymkę wielokrotnie, np. król Władysław Jagiełło 11 razy.

W Nowej Słupi – miejscowości znanej z Dymarek Świętokrzyskich, w pobliżu wejścia do ŚPN znajduje się Muzeum Starożytnego Hutnictwa im. Mieczysława Radwana. Możemy w nim poznać m. in. historię wytopu żelaza w starożytności w tej okolicy. Na pobliskim „Piecowisku” możemy zobaczyć rekonstrukcje dymarki. W niewielkiej odległości bramy wejściowej znajduje się kamienna figura pielgrzyma, zwanego również Emerykiem.

Według legend i opowiadań ludowych pielgrzym ze względu na swoją pychę został zamieniony w kamień i co rok o ziarenko piasku posuwa się w stronę klasztoru. Legenda głosi, że gdy pielgrzym dotrze do bram klasztoru nastąpi koniec świata.

W miejscu wejścia szlaku do Parku stoi brama Świętokrzyskiego Parku Narodowego, przy której można zakupić bilety wstępu, zapoznać się z regulaminem ŚPN oraz zasadami zwiedzania Parku. Wstępując do Świętokrzyskiego Parku Narodowego możemy podziwiać naturalne lasy. Jednym z najokazalszych drzew jest tutaj buk „Jagiełły”, rosnący nieopodal szlaku. Jest to jeden z najokazalszych i najstarszych buków w Parku. Wchodząc na wyższe partie szlaku, stąpamy po coraz starszych skałach. Występujące tutaj na powierzchni skały piaskowca kwarcytowego, należą do jednych z najstarszych w Polsce, mają ponad 500 mln lat. Pokonując kolejne odcinki szlaku mamy możliwość obserwowania pierwotnej Puszczy Jodłowej

Wchodząc na szczyt Świętego Krzyża mijamy fragmenty kopca kamiennego poświęconego A. Czartoryskiemu. Kopiec – pomnik został usypany na cześć księcia Adama Czartoryskiego po jego śmierci w 1861 roku. Upamiętnia on jego pobyt na Świętym Krzyżu, który na długo zapadł w pamięć okolicznej ludności. Po upadku Powstania Listopadowego Adam Czartoryski – prezes Rządu Narodowego – w drodze na emigracje, odwiedził z grupą oficerów klasztor na Świętym Krzyżu i przed kościołem wygłosił patriotyczną mowę. Nieopodal po lewej stronie znajduje się Grota Matki Boskiej, a po prawej drewniana kapliczka „Dąbrówki”. Według niektórych podań stoi ona na miejscu zniszczonej małej romańskiej rotundy z X wieku. Podobno była ona tutaj jeszcze przed pojawieniem się zakonników. Stanowi więc pierwszy element chrześcijański na Łysej Górze. Udając się około 200 metrów ścieżką w prawą stronę docieramy do  cmentarza jeńców radzieckich pomordowanych przez Niemców w obozie na Świętym Krzyżu istniejącym tu w latach 1941-42. Cmentarz jest zlokalizowany częściowo na miejscu cmentarza więziennego, na którym grzebano ciała skazańców i więźniów zmarłych w ciężkim więzieniu istniejącym na Świętym Krzyżu od 1884 do 1939 r.

Wracając na szlak niebieski udajemy się wzdłuż łąk klasztornych w kierunku bramy Klasztornej. Tuż przed bramą po lewej stronie znajduje się okazała wychodnia skalna piaskowca kwarcytowego obrazująca ułożenie warstw skalnych mających ponad 500 mln lat. Szlak kończy się na szczycie Łysej Góry gdzie możemy zwiedzać m.in. Muzeum Świętokrzyskiego Parku Narodowego, kompleks pobedyktyńskich zabudowań klasztornych oraz  gołoborze, na które prowadzą schody kończące się platformą widokową. Szczyt Łysej Góry stanowi jedno z  najpiękniejszych punktów widokowych w naszym województwie.