SZÓSTY PUNKT OBSERWACYJNY: POGAŃSKI WAŁ KULTOWY.
Niektórzy naukowcy przypuszczają, że Łysa Góra była miejscem kultu religijnego już
w pierwszych wiekach naszej ery, kiedy to na północnym przedpolu Łysogór pracowali starożytni hutnicy. Jednym z najbardziej fascynujących i tajemniczych obiektów z czasów przed powstaniem państwa polskiego (VII – IX wiek), jest kamienny wał otaczający Łysą Górę. Idąc ścieżką dochodzicie do tak zwanego wejścia w obręb wału. Odcinek ten posiada największą wysokość i charakteryzuje się bardzo starannym wykonaniem. Zupełnie odmienny stan przedstawia część zachodnia. Wał jest tutaj wyraźnie niedokończony- brakuje okładziny z drobno potłuczonych kamieni, które odkrywały większe bloki piaskowca umieszczone wewnątrz wału. Przyczyną przerwania budowy było prawdopodobnie wydanie przez Bolesława Chrobrego zakazu stosowania praktyk pogańskich.
Wał przypomina kształtem wydłużoną, podzieloną na dwa łuki elipsę. Dzisiejsza całkowita długość wału wynosi około 1,5 kilometra, a wysokość przekracza w niektórych miejscach 2,5 metra choć z pewnością w momencie ukończenia budowy wał był wyższy.
Ze względu na brak jednoznacznych dowodów, nie ma zgodności co do jego funkcji. Jedni wskazują na funkcje religijnego kręgu, inni na założenie obronne. Ślady praktyk pogańskich lub podobnych budowli można też znaleźć w innych miejscach Gór Świętokrzyskich: na Górze Grodowej, Dobrzeszowskiej, Witosławskiej i Zamkowej, ale również na Ślęży, Raduni i Wieżycy w województwie dolnośląskim.